naar de Art-abstract thuispagina
   
  de KUNSTENAARS
en hun kunst
  verfijnd ZOEKEN
in de kunstwerken
  ARTIKELEN
over de kunstenaars
   
  FOTO'S van
vorige exposities
   
  KOPEN
en kunst-UITLEEN
   
  CITATEN
uit de abstracte kunst
  ARTIKELEN
over abstracte kunst
  CONTACT
         
 

citaten en quotes van de Amerikaanse kunstenaar
Willem de Kooning (1904 - 1997) - abstract expressionisme

  Citaten en quotes van
Nederlandse en Belgische
kunstenaars
Citaten en quotes
van kunstenaars
internationaal
 
     
  citaten en quotes, Willem de Kooning:
In Genesis staat dat er in den beginne ledigheid was en dat God er op in werkte. Voor een kunstenaar is dat volkomen duidelijk. Het is zo geheimzinnig dat er niets te twijfelen overblijft. Je bent voor altijd volkomen in de ruimte verloren. Je kunt erin drijven en vliegen en zweven, en tegenwoordig lijkt het dat je er maar het beste in kunt trillen -het is in ieder geval heel modern. Het idee dat je ermee samenvloeit is een vertwijfeld idee.

Inhoud is een glimp van iets, een flitsmatige ontmoeting. Het is iets heel nietigs, inhoud.

In de kunst zijn alle ideeen even goed. Ga je bijvoorbeeld uit van het idee van trillen, dan begint de meeste kunst plotseling te trillen. Michelangelo begint te trillen. El Greco begint te trillen, alle impressionisten.. ..Cézanne trilde altijd al, hoewel uiterst nauwkeurig. De enige zekerheid die we vandaag de dag hebben is dat we zelfbewust moeten zijn.

Het idee van een ordening kan alleen maar van boven komen. In mijn ogen is ordening altijd verordonneerd en dat is een beperking.

Een kunstenaar wordt door anderen gedwongen vanuit zijn eigen vrije wil te schilderen. Als je er van uitgaat dat het niet mogelijk is om iets te doen dan moet je dat bewijzen, door het te doen.

Kunst moet niet een bepaalde manier zijn. Het heeft geen zin in te zitten over het feit dat je ergens verwant mee bent waarmee je onmogelijk niet verwant kunt zijn.

Stijl is bedrog. Ik heb altijd het gevoel gehad dat de Grieken zich achter hun zuilen verborgen. Het was een gruwelijk idee van Van Doesburg en Mondriaan om te proberen een stijl te forceren.

Het is onmogelijk om erachter te komen hoe een bepaalde stijl begon.. ..Volgens mij komen vernieuwers namelijk altijd aan het einde van een periode. Cézanne voltooide in zekere zin het impressionisme voordat hij tegenover zijn 'kleine sensatie' kwam te staan.

Onverschillig wat de persoonlijke gevoelens van een kunstenaar zijn -zodra hij een bepaalde ruimte op het doek vult of begrenst, neemt hij deel aan de geschiedenis. Hij ontleent aan of werkt in op andere kunstenaars.

Een kunstenaar is iemand die ook kunst maakt. Hij heeft haar niet uitgevonden. Hoe ze begon -weg ermee! Het is duidelijk dat er geen vooruitgang in mogelijk is.Het idee van ruimte wordt hem gegeven om het zo mogelijk te veranderen.En ruimte is het abstracte onderwerp bij uitstek. Hij vult haar met een attitude. En attitude is nooit helemaal van hemzelf afkomstig.

Bepaalde kunstenaars en critici hebben mij aangevallen omdat ik The Women heb geschilderd, maar ik heb het gevoel dat dat hun probleem was, niet het mijne. Ik voel me werkelijk totaal niet een abstract schilder.

Als je erover nadenkt is het werkelijk absurd vandaag de dag een afbeelding te maken, een afbeelding van de mens bijvoorbeeld, met verf, tenminste als je er bij stilstaat, want we zitten nu eenmaal met het probleem om het al of niet te doen. Maar toen leek het plotseling zelfs nog meer absurd om het niet te doen. Ik vrees dus dat ik gewoon mijn verlangens moet volgen. (over The Women 1963, fh)

Ik geloof niet dat kunstenaars doorgaans zulke heldere ideeen hebben.. ..neem de Kubisten -als je er nu over nadenkt is het zo flauw om een bepaald voorwerp vanuit een heleboel invalshoeken te bekijken. Constructivisme; open niet gesloten; het is heel erg flauw. Het is goed dat ze die ideeen kregen omdat het enkelen van hen de gelegenheid gaf zich tot grote kunstenaars te ontwikkelen.

Vandaag de dag leven kunstenaars in een verlate fase van Verlichting. Ze wilden dingen beheersen. Neem Mondriaan; hij was een fantastisch kunstenaar. Maar als we zijn ideeen lezen en zijn idee over Neo-plasticisme, dan lijkt het allemaal nogal kinderachtig. Voor hem was het dat niet, maar ik denk dat het mogelijk is je leven te leiden en het verlangen te hebben er tegelijk wèl en niet aan deel te nemen. Hij zag een toekomstig leven.. ..anders dan ik, want ik zie absoluut niets in het ontwerpen van de stad van de toekomst. Ik ben volmaakt gelukkig met dit leven nu.

Vormen moeten de emotie hebben van een concrete ervaring. Het geeft me bijvoorbeeld altijd een heel gelukkig gevoel als ik zie dat gras groen is. Ooit was het heel gedurfd om een gestalte rood of blauw te kleuren; nu denk ik dat het net even gedurfd is om het vleeskleurig te maken.

De schilderijen die ik sinds The Women heb gemaakt zijn voor het merendeel emoties. De meeste ervan zijn landschappen en verkeerswegen en daaraan ontleende sensaties, buiten de stad, met het gevoel dat je naar de stad toegaat of er vandaan komt.

Als ik een groot schilderij maak wil ik dat het iets intiems heeft. Ik wil er geen muurschildering van maken, ik wil dat het een klein schilderijtje blijft....Ik hou er werkelijk van als een groot schilderij zo werkt dat het intiem wordt; dat het werkelijk zijn afmetingen verliest, zodat het kleiner lijkt.

over zijn vestigen op Long Island (1963):.. Ik wilde terug naar een gevoel van licht in het schilderij. Natuurlijk hoef je het niet te hebben, maar elke kunstenaar heeft het. Léger heeft een bepaald licht.. ..Ik wilde weer contact met de natuur. Niet om natuurtaferelen te schilderen, maar om een gevoel te krijgen van dat licht, dat me met name hier heel erg aantrok. Ik was altijd al erg geinteresseerd in water.

Women 1 bijvoorbeeld deed me heel erg aan mijn jeugd terugdenken, aan het leven in Holland met al dat water.Niemand herkende dat, behalve Joop Sanders: hij begon een Nederlands liedje te zingen en ik vroeg hem 'Waarom zing je dat liedje?' En toen zei hij: 'Omdat het net lijkt of ze daar zit.' Het liedje ging over een beek.. ..Ik zei: 'Het is net alsof ze aan één van die kanalen zitten, ergens op het platteland.' In Rotterdam was je toen (rond 1915, fh) na twintig minuten lopen ergens op het land.

..Ik vind in verband met de moderne schilderkunst dat dingen die niet in termen van schilderen kunnen worden gezien.... ,het is niet zozeer dat je ze schildert, maar het gaat om de band die je er mee hebt.. ..op een bepaald moment kun je bepaalde dingen gewoon niet schilderen; en het vereist een bepaalde attitude om deze dingen in termen van kunst te vertalen.

Als je de maat van iets weet, dan kan je de grootte van iets te weten komen. Je zegt bijvoorbeeld dat iets precies deze lengte heeft en vervolgens kan je met die lengte meteen een kat gaan schilderen.. ..Op die manier werk ik. Ik maak me meester van een bepaald soort ruimte, of maat, of grootte en dan kan ik die gebruiken. Ik bedoel dat ik een attitude heb. Ik moet een attitude hebben.

Ik heb nu het gevoel dat als ik er maar (vooraf, fh)aan denk, dat het dan in het schilderij tot uiting komt.

Ik heb ergens gelezen dat Rubens heeft gezegd dat studenten niet naar het leven moeten tekenen, maar naar alle grote klassieke modellen. Dan leer je echt de maat ervan kennen en weet je werkelijk wat je te doen staat. En breng dàn pas je eigen nuances aan! Is dat niet schitterend?

Jarenlang was ik niet geinteresseerd in het maken van een goed schilderij; dat soort uitspraken van 'dit is nou echt een goed schilderij' of 'een volmaakt werkstuk'. Ik wilde helemaal niets op die manier vastleggen. Ik werkte.. ..met de bedoeling om te zien hoe ver je kon gaan -niet om dat dan ook werkelijk te doen.Met verlangen of overgave aan angst misschien, of extase zoals de Divina Commedia, om als een performer te zijn, om te zien hoe lang je met dat imaginaire publiek voor je op het podium kan blijven.

Ik ben een eclectisch schilder bij de gratie van het toeval. Ik kan bijna elk boek met reproducties openen en er een schilderij in aantreffen waardoor ik zou kunnen worden beinvloed. Het geeft zo'n voldoening om iets te doen wat over de hele wereld al zo'n 30.000 jaar lang gedaan is.

Nu voel ik me als Manet die zei: 'Ja, ik ben door iedereen beinvloed. Maar elke keer als ik mijn handen in mijn zakken steek voel ik de vingers van een ander.'

Ik geloof dat het Kubisme vanaf Cézanne weer een stap terug deed omdat Cézanne's schilderijen een -wat je zou kunnen noemen- microkosmos van de hele zaak waren, in plaats van dat ze het bij voorbaat ten toon spreidden. Je moet het niet zien, je moet het voelen.

De kubisten waren beinvloed door Cézanne en ze konden nooit het geduld opbrengen om dat allemaal opnieuw te doen toen ze eenmaal wisten wat hij deed. Maar hij wist het niet.Ze construeerden een superstructuur, en voor jonge mensen -ik doe niet geringschattend- was dat iets fantastisch.

Ik wil mezelf niet verdedigen, maar er wordt van mij gezegd dat ik door het Kubisme ben beinvloed. Maar eigenlijk ben ik veel meer beinvloed door Cézanne dan door de kubisten, omdat zij in het pantser bleven steken. Ik heb nooit een kubistisch schilderij gemaakt.

Het is verbazingwekkend als je nagaat welke problemen kunstenaars in het begin van de 20ste eeuw wisten op te rakelen. In plaats van zo te schilderen dat het resultaat indrukwekend zou zijn, brachten ze allerlei soorten problemen aan het licht.. ..Dat is wat uiteindelijk heeft geleid tot het idee dat schilderen iets vertwijfelds zou zijn.

Ik ben gek op Mondriaan. Ik ben altijd weer door hem gefascineerd. Er gebeurt iets in het schilderij waar ik mijn ogen niet van af kan houden. Daar vibreert het. Het heeft een fantastische spanning. Het is hermetisch. De optische illusie bij Mondriaan treedt op waar de lijnen elkaar kruisen en (waar) ze een beetje licht maken. Mondriaan hield daar niet van, maar hij kon het niet verhinderen.

Alle schilderkunst is optisch, want als je je ogen sluit dan zie je het niet. Maar als je je ogen opent en je denkt tegelijkertijd na, en je weet een heleboel van schilderen af, dan is de optische illusie geen optische illusie meer. Het is dan de manier geworden waarop je het ziet: de stok schuin in het water is gebroken zolàng hij in het water steekt. Alle schilderkunst is een illusie.

Alle schilderkunst is een illusie. Mondriaan geeft je een bepaald soort illusie, hoe je die ook noemen wilt, spanning,. ..Hij noemt het 'dynamisch evenwicht', of 'heldere plasticiteit'. Het kan me niet schelen hoe hij het noemt. Het is de manier waarop je het ziet. Je hebt de illusie van dit paard. Ik voel het, maar dat is de manier waarop ik het zie.. ..Voor mij is een koe van Courbet geen grotere illusie dan een Mondriaan. Ik weet hoe het is geschilderd..

Het belangrijkste is dat kunst een manier van leven is. -het is de manier waarop ik leef. Het heeft niets programmatisch.

Toen ik 'De gebroeders Karamazov' (Dostojevski) las, voelde ik het meest voor de vader. Op het eind is hij echt overweldigend aanwezig, en de anderen zouden nog niet eens eigenhandig uit een papieren zak kunnen losbreken.. ..Dit is een vage vergelijking, want bij het schilderen heb je geen plot. Het is een gebeurtenis waarbij ik al doende dingen ontdek en het heeft geen boodschap.

Schilderen is een gebeurtenis en ik zou niet willen zeggen dat het geen inhoud heeft, maar ik heb geen boodschap.

.. Mijn schilderijen zijn meer van andere schilderijen afkomstig, het lijkt alsof er voor mij iets duurzaams in het schilderen verankerd zit: die man daar, zou je kunnen zeggen, is als een Matisse. Maar deze is 3000 jaar geleden door een Griek gemaakt en hij ziet eruit als een Japanse tekening. Ik weet niet hoe oud deze dingen zijn, ik zie ze met mijn eigen ogen.

Daar leef ik voor -om te ontdekken waar ik in schilderijen van geniet. Met het ontdekken wat andere mensen hebben gedaan en met het ontdekken dat ik dat ook kan.

Dat is nou precies wat me fascineert, iets te maken waar ik nooit zeker van kan zijn, en iemand anders ook niet. Ik zal het nooit weten en niemand zal het ooit weten. Zo is de kunst.
(citaten en quotes, Willem de Kooning, - abstract expressionisme)


link for English quotes by Willem de Kooning