citaten en quotes van de kunstenaar
Wassily Kandinsky

Destijds (rond 1906) probeerde ik door lijnvoering en verdeling van bonte stippen het muzikale van Rusland uit te drukken. In andere doeken uit die tijd is het tegenstrijdige en later het excentrieke van Rusland weerspiegeld.

Over het algemeen is de kleur dus een middel om directe invloed op de ziel mee uit te oefenen. De kleur is de toets. Het oog is de hamer. De ziel is de piano met haar vele snaren. De kunstenaar de hand die doelgericht door deze of gene toets de menselijke ziel doet vibreren.

Ik dacht weinig aan bomen of huizen, smeerde met de spatel kleurige strepen en vlekken op het linnen en liet ze zo hard zingen als ik maar kon.

Schilderkunst kan net zulke krachten ontwikkelen als muziek bezit.

Ik kwam na de studie thuis met mijn schilderskist toen ik opeens een ongelooflijk mooi, met een innerlijk gloeien doordrenkt schilderij zag.. ..waarop ik niets anders zag dan vormen en kleuren en dat inhoudelijk onbegrijpelijk voor me was. Ik vond de sleutel tot het raadsel meteen: het was een door mij geschilderd doek dat tegen de muur op zijn zijkant stond.. ..Nu wist ik zeker dat het voorwerp mijn doeken benadeelde.

Soms zou ik helemaal alleen op de wereld willen zijn, vreemd willen staan tegenover de hele wereld, vijandig misschien... weg met mijn uit de maatschappij! Absolute eenzaamheid.... Niemand begrijpt me....Ik voel, denk droom, wil iets anders dan de anderen.

over zijn begintijd: En ik voelde dat het schilderij iets anders kon zijn dan een mooi landschap... ...Aangezien ik boven alles van kleur hield, dacht ik ook toen al, zij het heel onbestemd, aan een kleurencompositieen heb er het figuratieve bij gezocht dat die kleuren kon rechtvaardigen.

over rond 1910: Aldus loste het voorwerp in mijn doeken vanzelf steeds verder op. Dat is te zien op bijna alle doeken uit 1910.

over rond 1910: Het voorwerp wilde en mocht nog niet helemaal uit mijn doeken verdwijnen.... (aangezien het) op zichzelf een bepaalde spirituele klank vormt, die als materiaal in de kunst op alle gebieden dienstbaar kan zijn en is... ...Ik was er zelf nog niet rijp voor de puur abstracte vorm te beleven zonder figuratieve overbrugging. Had ik dat destijds gekund, dan waren er toen al absolute schilderijen van mij ontstaan.

uit oproep Neue Kunstlervereinigung (1910): Wij gaan uit van de gedachte dat de kunstenaar behalve de indrukken die hij van de buitenwereld, de natuur, krijgt, voortdurend in een innerlijke wereld ervaringen verzamelt....

over 'Uber das Geistige in der Kunst' Het lag in 1910 voltooid in mijn la, aangezien geen enkele uitgever de moed bezat enige (uiteindelijk vrij geringe) drukkosten te riskeren.

Er gingen vele jaren voorbij eer ik door voelen en denken tot de eenvoudige oplossing kwam dat de doelen (dus ook de middelen) van de natuur en die van kunst wezenlijk, organisch en wereldhistorisch verschillend zijn -en even groot, dus ook even krachtig.

In onze ziel zit een barst.

over zijn schilderijenreeks 'Improvisaties' van 1914: Hoofdzakelijk onbewuste, grotendeels plotseling ontstane uitdrukking van gebeurtenissen met een innerlijk karakter, indrukken dus van de 'innerlijke natuur'.

Dat wat materieel nog niet bestaat kan zich nog niet materieel uitkristalliseren. De geest die naar het rijk van morgen leidt, kan alleen door gevoel worden herkend.

Niet een mens, niet een appel, niet een boom wordt afgebeeld, maar dat alles wordt door Cezanne benut om een innerlijk schilderachtig klinkend ding te maken dat schilderij heet.

Pablo Picasso kwam via een logische weg tot de vernietiging van het materiele, niet door de oplossing ervan, maar door een soort uiteenhakken van de afzonderlijke delen en de constructieve verstrooing van die delen op het schilderij.

Matisse -kleur. Picasso - vorm. Twee grote vooruitwijzingen naar een groot doel.

Aangezien het aantal kleuren en vormen oneindig is, zijn ook de combinaties oneindig en tegelijkertijd de werkingen. Dit materiaal is onuitputtelijk.

Aan enkele abstracte vormen heeft de kunstenaar tegenwoordig niet voldoende. Die vormen zijn te weinig precies. Je uitsluitend beperken tot zaken die te weinig precies zijn, betekent jezelf mogelijkheden ontnemen, het puur menselijke buitensluiten en zo je uitdrukkingsmiddelen verarmen

latere variatie: Tegenwoordig hebben maar weinig kunstenaars voldoende aan enkel abstracte vormen...Tegelijkertijd echter wordt de abstracte vorm tegenwoordig al als puur en precies beleefd en als enig materiaal gebruikt in schilderwerken Het uiterlijke 'verarmen' verandert in 'innerlijk'e verrijking'.

Alle middelen zijn heilig als ze innerlijk noodzakelijk zijn. Alle middelen zijn zondig als ze niet stammen uit de bron van de innerlijke noodzaak.

Daarom is het absolute groen in het kleurenrijk wat in het mensenrijk de zogenaamde bourgeoisie is: een onbeweeglijk, met zichzelf tevreden, aan alle kanten beperkt element.

Het groen is als een dikke, zeer gezonde, onbeweeglijk liggende koe die, alleen in staat tot herkauwen, de wereld gadeslaat met domme doffe ogen.

Tegenstellingen en tegenstrijdigheden, dat is onze harmonie. De op die harmonie stoelende compositie is een samenstel van kleurige en grafische vormen die als zodanig zelfstandig bestaan, die door de innerlijke noodzaak tevoorschijn worden gehaald en in het daardoor ontstane gemeenschappelijke leven een geheel vormen dat schilderij heet.

De kunstenaar is geen zondagskind in het leven. Hij heeft een zware taak te volbrengen die vaak zijn kruis wordt. Hij moet weten dat elk van zijn daden, gevoelens, gedachten het fijne onaantastbare maar stevige materiaal vormt waaruit zijn werk ontstaat en dat hij daarom niet vrij is in het leven, maar enkel in de kunst.

Het uiteenvallen van het atoom was voor min ziel hetzelfde als het uiteenvallen van de hele wereld... ..De wetenschap leek me vernietigd, haar belangrijkste basis was slechts een waan, een fout van de geleerden..

Mijn boeken 'Uber das Geistige in der Kunst' en 'Der blaue Reier' hadden vooral ten doel de in de toekomst absoluut noodzakelijke, oneindige belevenissen mogelijk makende vaardigheid tot beleving in de materiele, abstracte dingen te wekken. De wens die gelukkig makende vaardigheid wakker te roepen in mensen die haar nog niet bezaten, was het hoofddoel van beide publicaties.

over expositie 'Der blaue Reiter' (1911): We willen op deze kleine tentoonstelling geen precieze en speciale vorm propageren, maar we proberen door de verscheidenheid van de aanwezige vormen te laten zien hoe veelvuldig de innerlijke wens van de kunstenaars zich manifesteert.

over 'Der blaue Reiter': De naam hebben we bij de koffie in een prieel bij Sindelsdorf bedacht; we (Franz Marc en Kandinsky zelf) hielden allebei van blauw, Marc van paarden en ik van ruiters. Zo kwam de naam vanzelf.

over de almanak "Der blaue Reiter: Ik heb een nieuw plan... een soort almanak met reproducties en artikelen en een kroniek... Het boek moet het hele jaar weerspiegelen, en een ketting naar het verleden en een straal naar de toekomst moeten de spiegel vol leven blazen.

Bij het woord 'compositie' werd ik altijd innerlijk aangedaan en ik maakte het later tot mijn levensdoel een 'compositie' te schilderen. Het woord zelf had op mij het effect van een gebed. Het vervulde mij met ontzag.

Schonbergs muziek voert ons binnen in een nieuw rijk, waar de muzikale belevenissen niet akoestisch zijn maar puur geestelijk. Hier begint de 'toekomstmuziek'.

De schilderkunstige en muzikale dissonant van vandaag is niets anders dan de consonant van morgen

Het geel .. ... verontrust de mens, steekt, windt hem op, en toont het karakter van het in de kleur uitgedrukte geweld. dat uiteindelijk brutaal en opdringerig op het gemoed werkt.

Die eigenschap van geel, dat een sterke neiging heeft naar lichtere tinten, kan tot een voor het oog en het gemoed ondraaglijke kracht worden opgevoerd. Bij die intensivering klinkt het als een steeds harder geblazen schelle trompet of een opgeschroefde fanfaretoon.

Het zwart klinkt innerlijk als een eeuwig zwijgen, zonder toekomst en hoop... Uiterlijk is het de meest klankloze kleur, waarbij daarom elke andere kleur .. harder en preciezer klinkt.
(citaten en quotes, Kandinsky)