Metaforen in je hand

Met toeval is iets vreemds aan de hand. Er wordt gezegd dat toeval niet bestaat. Er wordt gedacht dat alles toeval is. Niemand kan het definitief verklaren en het is moeilijk er een vinger achter te krijgen. Wat voor de één een slim geconstrueerd consistent heelal is, hangt voor de ander van plakband en touwtjes aan elkaar.
Een conditionele waarheid is het meest aanvaardbaar om van uit te gaan; het is zo, totdat blijkt dat het anders is en dan is dat het werkzame adagium.
Een beeldende kunstenaar woelt zich in een zee van mogelijkheden een begaanbare baan. Als je eenmaal houvast in water hebt gevonden weet je ongeveer (soms helemaal niet, soms heel precies) welke kant je opmoet. Zoals baby's (willen) leren lopen, van een instinkt kom je niet zomaar af. Er zit volgorde in dit soort zaken. Is de grond nodig voor je voeten om op te lopen, of is het net andersom? Draag je een hoed van lucht? Als je wilt heeft alles een betekenis. Als je kunt levert het een oceaan van vormen op. Het kiezen, beperken, stapelen, isoleren, vertalen, kleuren en bewegen van vormen geeft een kunstenaar een schier eindeloos palet om mee te vertellen.

Harry Agema heeft theorieën die hij gebruikt als uitgangspunt voor zijn werk. Niet dogmatisch, niet 'zo zit dat', maar meer verwondering dat het allemaal lijkt te kloppen.
Alle dingen hebben structuur en daardoor ritme. Kijk naar de dakpannen, wolken, paaltjes, een bak drop, rietstengels, hartslag, boekenkast, deurmat, golfjes in de gracht, ademhalen, fietsspaken, haren op een venusheuvel, een dik gearmd lopend echtpaar.
Het wonder zie je als je kijkt.

Alexander Skriabin schreef een orkestwerk Promethee, waarin bepaalde akkoorden stonden voor kleurencombinaties. Hij had daarvoor een kleurlichtklavier bedacht.
In 1911 maakte Kandinsky het eerste abstracte schilderij. Als je gevoelig bent, kun je muziek zien dansen, is je lijf een muziekinstrument, leiden je handen je het universum rond. Als je ook dezelfde geboortedag hebt als Kandinsky is toeval hetzelfde als groeien terwijl je al zo groot bent.

Waar je vandaan komt,
hoef je niet naar toe.
Terwijl je reist
kom je nergens aan.
De koe loopt van hier
naar het hek.

Harry Agema vindt een relatie in de ritmische activiteiten van zijn lijf (ademen, slikken, knipperen, etc.) met de buitenwereld; iets wat vorm kan krijgen, verteld kan worden.
Er is een wezenlijk verschil tussen mannelijk en vrouwelijk, vertaald in hard (geometrisch) en zacht (organisch)
Zonder daar een steekhoudende koppige theorie van te willen maken, levert dat hem een onuitputtelijke bron van mogelijkheden op. Als je iets herkent en het fascineert je, dan kun je slagroom maken van modder, of beton van water. Overigens bestaat er voor hem geen essentieel verschil tussen mooi en lelijk.

Rolluf van Laar

Nieuwsbrief / jaargang 6 nummer 3, juni 2000
Uitgave van de Stichting Grafisch Atelier Alkmaar
Doelenstraat 23 , 1811 KX Alkmaar